Dünya genelinde ve Türkiye özelinde uyuşturucu kullanımı ve ilgili istatistikler, çeşitli raporlar ve araştırmalarla düzenli olarak izlenmektedir. İşte bu konuda elde edilen bazı önemli veriler:
Dünya Genelinde Uyuşturucu Kullanımı:
- Kullanıcı Sayısı: Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi’nin (UNODC) 2023 raporuna göre, 2021 yılında dünya genelinde 15-64 yaş aralığındaki yaklaşık 296 milyon kişi uyuşturucu kullanmıştır. Bu, her 17 kişiden birinin uyuşturucu kullandığı anlamına gelmektedir. NTV
- Madde Türlerine Göre Dağılım:
- Esrar: Dünya genelinde en çok kullanılan uyuşturucu maddedir; 2021 yılında yaklaşık 219 milyon kişi esrar kullanmıştır.
- Opioidler: Yaklaşık 60 milyon kişi tarafından kullanılmıştır.
- Amfetamin Türü Maddeler: 36 milyon kullanıcı.
- Kokain: 22 milyon kullanıcı.
- Ekstazi: 20 milyon kullanıcı. NTV
- Artış Oranı: Son 10 yılda uyuşturucu kullanımı %23 artmıştır. NTV
Türkiye Genelinde Uyuşturucu Kullanımı:
- Tedavi Gören Kişiler: 2022 yılında sağlık kuruluşlarında toplam 321 binden fazla kişi uyuşturucu kullanımı nedeniyle tedavi almıştır. Bu hastaların %37,4’ü eroin, %37,8’i metamfetamin, %7’si esrar, %1,3’ü sentetik esrar, %7’si opioid ve %2,9’u kokain kullanımı nedeniyle tedavi görmüştür. Üsküdar Üniversitesi
- Metamfetamin Kullanımı: Son yıllarda Türkiye’de metamfetamin kullanımı ve buna bağlı ölümler artış göstermektedir. Metamfetamine bağlı ölümlerin, uyuşturucuya bağlı toplam ölümler içindeki payı 2018’de %6,2 iken, 2022’de %59,9’a yükselmiştir. Üsküdar Üniversitesi
İllere Göre Uyuşturucu Kullanımı:
- Eroin Kullanımı: 2021 yılı atık su analizlerine göre, eroin kullanımında ilk üç sırada Isparta, Denizli ve Edirne illeri yer almaktadır. Kısa Dalga
- Ekstazi Kullanımı: Karaman ili, kişi başına düşen ekstazi tüketiminde ilk sırada yer almakta olup, bin kişiye 77 miligramlık kullanım tespit edilmiştir. Karamanda Uyanış
- Metamfetamin Kullanımı: Aydın ili, atık su analizlerine göre metamfetamin kullanımında öne çıkmaktadır. Deutsche Welle
Bu veriler, uyuşturucu kullanımının hem dünya genelinde hem de Türkiye’de önemli bir halk sağlığı sorunu olduğunu göstermektedir. Özellikle bazı illerde belirli maddelerin kullanımında artışlar dikkat çekmektedir. Bu nedenle, uyuşturucuyla mücadelede kapsamlı ve dengeli politikaların uygulanması büyük önem taşımaktadır.
Türkiye’de uyuşturucu kullanımı, satışı ve bunlara bağlı önemli detaylar:
1. Uyuşturucuya Bağlı Ölümler:
- 2015: 590 ölüm
- 2016: 920 ölüm
- 2017: 941 ölüm
- 2018: 657 ölüm
- 2019: 342 ölüm
- 2020: 314 ölüm
- 2021: 270 ölüm
- 2022: 255 ölüm
- 2023 (İlk 8 Ay): 72 ölüm
2. Uyuşturucu Olayları ve Türleri:
- 2021 Yılı:
- 2.961 kokain olayı
- Bu olaylarda 2.841 şüpheli
3. Uyuşturucu Kullanıcı Sayıları (2017 Tahminleri):
- Amfetamin: 25.425 kullanıcı
- Kokain: 34.663 kullanıcı
- Esrar: 87.420 kullanıcı
- Opioid: 1,11 milyon kullanıcı
- Diğer Yasadışı Uyuşturucular: 17.381 kullanıcı
4. Uyuşturucuya Bağlı Suçlar ve Sosyodemografik Özellikler:
- Uyuşturucu madde suçlarıyla ilgili olarak, özellikle genç nüfus arasında kullanım oranlarının arttığı ve sosyoekonomik faktörlerin bu suçların işlenmesinde etkili olduğu belirtilmektedir.
Bu veriler, Türkiye’de uyuşturucu kullanımı ve satışına bağlı ölümler ile ilgili önemli bilgiler sunmaktadır. Özellikle son yıllarda uyuşturucuya bağlı ölümlerde azalma görülmekle birlikte, kullanım oranları ve suçlarla ilgili veriler, sorunun ciddiyetini koruduğunu göstermektedir.
Türkiye’de son yıllarda artan şiddet olaylarının birçoğunun arkasında uyuşturucu bağımlılığı olduğu belirtilmektedir. Devletin resmi raporlarına göre, uyuşturucu kullanımı suç oranlarını artırmaktadır. Bu konuda daha fazla bilgi edinmek için aşağıdaki videoyu izleyebilirsiniz:
Hollanda – Türkiye karşılaştırması
Hollanda ve Türkiye’nin uyuşturucu politikaları ve uyuşturucuya bağlı sorunlarla mücadele yaklaşımları birbirinden oldukça farklıdır. Bu iki ülkeyi şu başlıklarda karşılaştırabiliriz:
- Uyuşturucu Politikaları
Hollanda:
Hollanda, yumuşak ve sert uyuşturucular arasında ayrım yapar.
Esrar ve haşhaş gibi yumuşak uyuşturucular, belirli miktarlarda tüketim ve satış açısından tolere edilir (ör. coffeeshop’lar).
Sert uyuşturucular (kokain, eroin, amfetamin gibi) kesinlikle yasaktır ve ağır cezalar uygulanır.
Hoşgörülü politikası nedeniyle Hollanda, “uyuşturucu turizmi” için bir cazibe merkezi olmuştur.
Türkiye:
Türkiye’de tüm uyuşturucular yasaktır. Hem yumuşak hem sert uyuşturucuların kullanımı, bulundurulması, üretimi ve ticareti sıkı şekilde cezalandırılır.
Uyuşturucu bulundurmak dahi hapis cezasına neden olabilir; satıcılar için ise ağırlaştırılmış müebbet cezaları uygulanabilir.
Türkiye, uyuşturucu ticaretiyle mücadelede hem ulusal hem de uluslararası düzeyde sert önlemler almaktadır.
- Halk Sağlığı Yaklaşımları
Hollanda:
Uyuşturucu kullanan bireyler, sağlık hizmetlerine erişimde desteklenir. Rehabilitasyon merkezleri yaygındır.
Zarar azaltma politikaları uygulanır. Örneğin, bağımlılara temiz enjektör dağıtımı veya güvenli kullanım alanları sağlanır.
Eğitim ve bilinçlendirme kampanyaları, gençleri uyuşturucudan uzak tutmaya odaklanır.
Türkiye:
Türkiye, uyuşturucu bağımlılığıyla mücadelede daha cezalandırıcı bir yaklaşıma sahiptir.
AMATEM (Alkol ve Madde Bağımlılığı Tedavi Merkezleri) aracılığıyla tedavi ve rehabilitasyon hizmetleri sunulmaktadır. Ancak bu merkezlerin kapasitesi ve etkinliği zaman zaman eleştirilir.
Uyuşturucu bağımlılığına dair toplumsal damgalama, bireylerin yardım arayışını zorlaştırabilir.
- Uyuşturucuya Bağlı Suçlar
Hollanda:
Organize suç çeteleri, sert uyuşturucu ticareti nedeniyle önemli bir sorun yaratmaktadır. Örneğin, Amsterdam gibi şehirlerde çeteler arası çatışmalar sıkça yaşanır.
Yumuşak uyuşturucuların serbest bırakılması, bu maddelere bağlı bireysel suç oranlarını azaltmıştır. Ancak esrarın yasa dışı üretimi ve tedarik zincirindeki sorunlar devam etmektedir.
Türkiye:
Türkiye, coğrafi konumu nedeniyle uluslararası uyuşturucu ticaretinde bir geçiş noktasıdır. Bu durum, özellikle sınır bölgelerinde yoğun uyuşturucu kaçakçılığı sorunlarına yol açmaktadır.
Uyuşturucu bağlantılı suçlar, özellikle büyük şehirlerde artış göstermektedir.
- Toplumsal Algı
Hollanda:
Yumuşak uyuşturucuların kullanımı, toplumun bir kesimi tarafından normal karşılanır. Ancak, bu durumun gençler üzerindeki etkisi konusunda tartışmalar devam etmektedir.
Sert uyuşturuculara karşı toplumun genelinde olumsuz bir tutum vardır.
Türkiye:
Uyuşturucu kullanımı toplum tarafından ciddi bir ahlaki ve sosyal sorun olarak görülür.
Toplumsal baskı, uyuşturucu kullanan bireylerin yardım arayışını zorlaştırabilir.
- Sonuçlar ve Etkiler
Hollanda: Hoşgörülü politika yumuşak uyuşturucuların kontrolsüz yayılmasını önlemiş olsa da, sert uyuşturucuların ticareti ve çete suçları önemli bir sorun olarak devam etmektedir.
Türkiye: Katı yasalar, uyuşturucu kullanımını caydırmayı amaçlasa da, uyuşturucu bağlantılı suçların ve bağımlılık vakalarının gizli şekilde artmasına yol açabilir. Ayrıca, tedavi hizmetlerinin geliştirilmesi bir ihtiyaç olarak öne çıkmaktadır.
İki ülke farklı politikalar uygulasa da uyuşturucuyla mücadelede her iki yaklaşımın da kendine has avantajları ve zorlukları bulunmaktadır.